29/03/2024
Ngành hóa chất đóng vai trò then chốt trong chuỗi sản xuất công nghiệp hiện đại, là nguyên liệu đầu vào thiết yếu của nhiều lĩnh vực như dệt may, thực phẩm, xây dựng, ô tô, điện tử, nông nghiệp... Không chỉ ảnh hưởng đến năng lực sản xuất của doanh nghiệp, biến động trong kim ngạch nhập khẩu hóa chất còn phản ánh trực tiếp sức khỏe của nền kinh tế và định hướng chiến lược công nghiệp quốc gia.
Theo số liệu từ Bộ Công Thương, trong tháng 1 năm 2025, kim ngạch nhập khẩu hóa chất vào Việt Nam đạt khoảng 1,08 tỷ USD, giảm 19,7% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù là mức giảm tương đối rõ rệt, nhưng không nằm ngoài dự đoán trong bối cảnh nhiều yếu tố kinh tế – xã hội đang thay đổi nhanh chóng.
Bước vào tháng đầu tiên của năm 2025, hoạt động thương mại nói chung và nhập khẩu hóa chất nói riêng có xu hướng giảm tốc, một phần đến từ yếu tố mùa vụ khi các doanh nghiệp tập trung nghỉ Tết Nguyên đán và chủ động giãn tiến độ nhập hàng sang quý II.
Cụ thể, kim ngạch nhập khẩu hóa chất và sản phẩm hóa chất trong tháng 1/2025 giảm gần 20% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu chưa thực sự phục hồi hoàn toàn sau giai đoạn nhiều biến động về tỷ giá, lãi suất và chuỗi cung ứng, việc giảm nhẹ này là hoàn toàn có thể lý giải.
Bên cạnh đó, chính sách thúc đẩy nội địa hóa ngành hóa chất và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng vào Việt Nam khiến nhiều doanh nghiệp bắt đầu tìm cách giảm phụ thuộc vào nguồn hàng nhập khẩu, đặc biệt với các loại hóa chất có thể sản xuất trong nước.
Trung Quốc tiếp tục là đối tác lớn nhất của Việt Nam trong mảng nhập khẩu hóa chất. Tuy nhiên, giá trị nhập khẩu từ thị trường này trong tháng 1 cũng ghi nhận mức sụt giảm do ảnh hưởng của việc kiểm soát xuất khẩu, chi phí logistics tăng và một số chính sách thương mại điều chỉnh trong nước.
Ngoài ra, nhập khẩu hóa chất từ các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan và khu vực châu Âu cũng có sự sụt giảm nhẹ theo đà chung. Điều này cho thấy tâm lý thận trọng của doanh nghiệp trong giai đoạn đầu năm, đồng thời phản ánh quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng nhằm nâng cao tính chủ động và tiết kiệm chi phí đầu vào.
Theo thống kê chính thức, ngành công nghiệp hóa chất hiện đang đứng thứ ba trong số mười ngành công nghiệp lớn nhất tại Việt Nam, chiếm khoảng 2–5% GDP của toàn ngành công nghiệp. Với tốc độ tăng trưởng trung bình từ 10–11%/năm, đây là lĩnh vực có năng suất lao động cao (gấp 1,36 lần so với bình quân ngành), đồng thời tạo việc làm cho gần 2,7 triệu lao động trên cả nước.
Hóa chất không chỉ có mặt trong các lĩnh vực sản xuất truyền thống như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, sơn – keo dán – tẩy rửa, mà còn hiện diện sâu rộng trong các ngành công nghệ cao như điện tử, ô tô, vật liệu mới, y tế và hàng tiêu dùng.
Đặc biệt, với xu thế phát triển bền vững, các dòng hóa chất “xanh”, thân thiện môi trường, tái tạo được và có khả năng phân hủy sinh học đang dần chiếm lĩnh thị trường. Đây là cơ hội lớn để Việt Nam từng bước xây dựng ngành công nghiệp hóa chất hiện đại, chủ động hơn về nguồn cung, đồng thời nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất.
Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, ngành hóa chất Việt Nam vẫn đang đối mặt với một số thách thức lớn:
Tỷ lệ phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu và hóa chất trung gian còn cao, đặc biệt trong các lĩnh vực hóa dầu, hóa dược và hóa chất công nghiệp tinh.
Cơ cấu đầu tư chưa đồng đều, thiếu vắng những dự án có tính liên kết theo chuỗi giá trị.
Nhiều nhà máy vẫn sử dụng công nghệ cũ, tiêu hao năng lượng lớn, phát thải cao.
Hạ tầng khu công nghiệp chuyên ngành chưa đồng bộ, chưa hình thành rõ các tổ hợp hóa chất có quy mô và tính kết nối vùng.
Chính vì vậy, để phát triển ngành hóa chất xứng tầm với vai trò chiến lược, cần có những chính sách và cơ chế mang tính đột phá.
Tại Đại hội Đảng XIII, ngành hóa chất đã được xác định là một trong các lĩnh vực công nghiệp nền tảng của Việt Nam, cần được ưu tiên phát triển để hỗ trợ cho toàn bộ nền kinh tế. Theo đó, Bộ Công Thương đang xây dựng và trình Quốc hội Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) với nhiều điểm mới đáng chú ý:
Xây dựng chiến lược phát triển ngành hóa chất dài hạn, rõ ràng về lộ trình, trách nhiệm thực hiện và phân bổ nguồn lực.
Định nghĩa và kiểm soát đặc thù đối với “dự án hóa chất”, đặc biệt là các dự án có tác động lớn đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Ưu đãi đầu tư cho các lĩnh vực hóa chất trọng điểm như hóa dầu, hóa chất cơ bản, hóa chất phục vụ nông nghiệp, y tế và năng lượng tái tạo.
Phát triển hệ sinh thái tư vấn chuyên ngành hóa chất, giúp doanh nghiệp lựa chọn giải pháp công nghệ – an toàn – môi trường hiệu quả hơn.
Điều chỉnh quy định về thẩm định kế hoạch ứng phó sự cố hóa chất, lồng ghép vào giai đoạn lập dự án đầu tư để giảm thiểu rủi ro và thủ tục hành chính.
Bên cạnh đó, các giải pháp truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng và địa phương về vai trò của ngành hóa chất cũng được tăng cường, hướng đến phát triển ngành theo định hướng xanh, bền vững và an toàn.
Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực hóa chất công nghiệp tại Việt Nam, TTK Chemicals luôn đón đầu xu hướng thị trường để cung cấp các giải pháp toàn diện, phù hợp với nhu cầu ngày càng đa dạng của doanh nghiệp.
Chúng tôi không chỉ là nhà nhập khẩu và phân phối nguyên liệu, mà còn là đối tác tư vấn kỹ thuật tin cậy trong các lĩnh vực:
Keo công nghiệp cho ngành in ấn – bao bì.
Hóa chất nguyên liệu sơn nước cho xây dựng, sơn phủ bề mặt.
Mực in dẻo, in silicone cho in lụa, in vải.
Với hệ thống kho vận hiện đại, đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm và mạng lưới nhà cung cấp uy tín từ nhiều quốc gia, TTK luôn sẵn sàng cung ứng ổn định, giá cả cạnh tranh và chất lượng đồng đều.
Năm 2025 đánh dấu một bước chuyển nhẹ trong nhập khẩu hóa chất, nhưng lại mở ra nhiều cơ hội cho sự phát triển chiến lược của ngành. Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình theo hướng giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và sản xuất tuần hoàn, ngành hóa chất Việt Nam cần tái cấu trúc mạnh mẽ để tận dụng xu thế mới.
Với chính sách rõ ràng, sự đồng hành của các doanh nghiệp uy tín như TTK Chemicals và năng lực đổi mới công nghệ từ nội tại, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển ngành hóa chất trở thành mũi nhọn hỗ trợ cho công nghiệp hóa – hiện đại hóa, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế quốc gia trong những năm tiếp theo.
